2. LaTeX Belgesinin Yapısı

Bu derste ilk LaTeX belgemizi hazırlayıp dizgisini yapacağız, yani pdf uzantılı çıktısını oluşturacağız. Bunun için önce tipik bir LaTeX kaynak dosyasının anatomisini anlamamız gerekiyor, önce bu konuya değinelim.

Dokümanın kodlarını LaTeX formatında kaydettiğimiz dosyaya LaTeX kaynak dosyası denir. Daha önce de bahsettiğimiz gibi kaynak dosyalar herhangi bir metin editöründe oluşturulabilir.

Kaynak dosya temel olarak iki kısıma ayrılabilir; Sahanlık (Preamble) ve Gövde (Body). Sahanlık kısmında belgemizin biçimlendirmesine ait bilgiler LaTeX komutları yardımıyla girilir. Buraya girilen komutlar tüm belgeye otomatik olarak uygulanır. Bu bölümde girilen komutlar kaynak dosya derlendikten sonra çıktıda görünmez. Gövde kısmında ise belgemizin çıktıda görünecek kısmı (metinler, tablolar, şekiller,vb..) girilir.

Şimdi kullanmak istediğiniz metin editörünü açıp aşağıdaki satırları (göründüğü gibi bire bir aynı olarak) yazıp belge1.tex olarak kaydedin, daha sonra da bu belgenin dizgisini yaptırın. Bunun için örneğin TeXworks programında en üstteki açılır listede pdfLaTeX seçili iken hemen yanındaki Diz (Typeset) butonuna tıklamalısınız, bu işlem diğer editörlerde de benzer şekildedir.

\documentclass{article}
\begin{document}
Bu bizim ilk belgemiz
\end{document}

Bu işlem sonunda ekranda belgenizin çıktısı görünmelidir, dosyayı kaydettiğiniz klasörde belge1.pdf çıktı dosyasının oluştuğuna dikkat edin, (yeni oluşan diğer dosyalar daha sonra yeri gelirse açıklanacaktır). Şimdi bu örnekte neler yaptığımızı açıklayalım.

Bu örnekte ilk satır belgemizin sahanlığıdır. Bu satırda hazırladığımız dokümanın bir makale olduğunu bildiren bir LaTeX komutu (kontrol dizisi de denir) bulunmaktadır. Tüm LaTeX komutları geribölü (\)-(backslash) karakteri ile başlar, buna kaçış (escape) karakteri denir.

\begin{document} ve \end{document} komutları arasında kalan kısım ise belgemizin gövdesidir. Tüm LaTeX kaynak dosyalarında sahanlık kısmı \documentclass{} komutu ile başlayıp \begin{document} komutu ile biter. Gövde kısmı ise \begin{document} ve \end{document} komutları arasında kalır.

Şimdi başka bir örnek olarak aşağıdaki satırları belge2.tex olarak kaydedip dizgisini yaptırın, bu belgenin sahanlığında belgemizin 11 punto karakterle yazılacağı ve A4 boyutunda kağıda basılacağı bilgisi yer almaktadır. Ayrıca gövde kısmı da farklı komutlarla zenginleşmiştir.

\documentclass[a4paper,11pt]{article} 
\begin{document} 
\title{Belge 2} 
\author{ADIM SOYADIM} 
\date{12 Nisan, 2014} 
\maketitle 
\section{Bu Nedir?} 
Bu bizim ikinci belgemiz, daha fazla yeni komut ve metin girdik.
\end{document}

Belge2.tex dosyasındaki \author{ADIM SOYADIM} komutunu \author{Adım Soyadım} ile değiştirip dizgisini yaptırırsak çıktıda Türkçe karakterlerin görünmediğini farkederiz. LaTeX ile yazarken Türkçe karakterlerin düzgün çıkması için \documentclass{} komutundan sonra sahanlıkta aşağıdaki komutlar bulunmalıdır.

\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}

Bunu gözlemlemek için üçüncü bir örnek olarak aşağıdaki LaTeX kaynak dosyasını oluşturup derleyin, belge3.tex olarak kaydedin.

\documentclass[a4paper,11pt]{article} 
\usepackage[turkish]{babel}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[T1]{fontenc}
\begin{document} 
\title{Belge 3} 
\author{Süleyman ÖĞREKÇİ} 
\date{29 Nisan, 2014} 
\maketitle 
\section{İlk Bölüm} 
Bu bizim üçüncü belgemiz, ve artık özgür bir şekilde Türkçe karakterleri kullanabiliyoruz.
\end{document}