Sıralanamayan Sonsuz Bir Cisim
Kayıt Tarihi:
Son Güncelleme:
Her sıralı cismin sonsuz bir cisim olduğunu biliyoruz, yani sonlu sayıda elemanı olan bir cisim sıralanamaz. Peki sonsuz cisimlerden sıralanamayanlar da var mıdır? Bu yazıda buna basit bir örnek vereceğiz.
Anahtar Kelimeler: kompleks sayılar · sıralamaBir $(F,+,\cdot)$ cisminin sıralı bir cisim olması için aşağıdaki özellikleri sağlayan bir $P$ alt kümesinin var olması gerekir:
- $P$ kümesi toplamaya göre kapalıdır, yani her $x,y\in P$ için $x+y\in P$ olmalıdır;
- $P$ kümesi çarpmaya göre kapalıdır, yani her $x,y\in P$ için $x\cdot y\in P$ olmalıdır;
- her $x\in P$ elemanı için şunlardan tam olarak bir tanesi doğru olmalıdır: $x\in p$, $x=0$ veya $-x\in P$.
Bu tanımdan her sıralı cismin sonsuz bir cisim olacağı çıkarılabilir, dolayısıyla sonlu hiç bir cisim sıralanamaz. Peki sıralanamayan sonsuz bir cisim var mıdır? Evet vardır; $\mathbb{C}$ kompleks sayılar cismi. Kompleks sayıları ($a+ib$ biçiminde) sıralı ikililer olarak $(a,b)$ gibi temsil edelim. Pür imajiner sayı olan $i$ sayısı $(0,1)$ ve sıfır kompleks sayısı da $(0,0)$ olarak gösterilmiş olur. $i\neq0$ olduğundan yukarıdaki tanımın (iii) maddesine göre iki olasılık vardır; $i=(0,1)\in P$ veya $-i=(0,-1)\in P$. Eğer $i\in P$ ise bu durumda (ii) gereği $i^2=i\cdot i=(-1,0)\in P$ ve buradan da yine aynı madde gereği $i^4=i^2\cdot i^2=(1,0)\in P$ olmalıdır. Bu durumda ise $i^2+i^4=(0,0)$ olduğundan (i) maddesi ile çelişilmiş oldu. Sonuç olarak bu cisim sıralanamaz.
Kaynak:
B. R. Gelbaum, J. M. H. Olmsted. Counterexamples in Analysis, Dover Publications, Inc., New York, 1992.