1.1. Başlarken

Neden Python?

Python, Guido von Rossum tarafından geliştirilen ve ilk sürümü 1991 yılında yayınlanan bir programlama dilidir. Python oldukça yüksek seviyeli bir programlama dilidir, yani konuşma diline çok benzerdir ve öğrenilmesi çok kolaydır. Günümüzde bu programlama dilinin çok popüler olmasının bir çok sebebi vardır, bazılarını sıralayalım.

• Son derece basittir, kolay öğrenilir.
• Ücretsiz ve açık kaynak kodludur.
• Çok yüksek seviyeli bir dildir, kısa kod parçalarıyla karmaşık işlemler yapılabilir.
• Portatiftir, programlar her sistemde aynı şekilde çalışır.
• Geniş bir modül kütüphanesi vardır, bir çok amaç için önceden hazırlanmış kullanıma hazır modüller vardır.
• Geniş bir kullanıcı topluluğu vardır, destek ve dokümantasyon bulmak kolaydır.
• Kaynak kodundan gerçek zamanlı olarak çalışır, kodların derlenmeye ihtiyacı yoktur.
• Tamamen nesne yönelimlidir, büyük ölçekli ve kompleks programlar yazmak kolaydır.

Python programlama dilinin iki farklı verisyonu var; versiyon 2 ve versiyon 3. Biz versiyon 2'yi kullanacağız, bu konuda dersin ana sayfasındaki açıklamayı okuyun. Versiyonlar arasında söz dizimi açısından çok az fark var, zamanla bu farkları öğrenip kolayca versiyon 3'e geçebileceksiniz.

Python Yazılımı

Bu bölümde, Python ile programlamaya başlamadan önce öğrenmemiz gereken bazı önemli noktalara değineceğiz. Önce Python yazılımını bilgisayarımıza kurup kullanmayı öğreneceğiz, daha sonra da ilk programımızı yazıp çalıştıracağız.

Yapacağımız ilk iş Python yazılımını (Python interpreter denir) kişisel bilgisayarımıza kurmak olacak. Bu işlemi Linux ve Windows tabanlı işletim sistemlerinde benzer şekilde yaparız. Bilgisayarlar kullanıcılar tarafından girilen komutlar ile işlem yapar, grafiksel bir arayüzde fareniz ile bir butona tıkladığınızda arka planda bir komut girmiş olursunuz, bilgisayar da bu komut ile istenen işlemi yapar. Her bilgisayarda grafik arayüz olmadan doğrudan komutları girebileceğiniz bir yazılım bulunur, bu yazılım Mac OSX veya diğer Linux tabanlı işletim sistemlerinde genelde Terminal, Windows işletim sisteminde ise PowerShell'dir. Bilgisayarınız Mac OSX işletim sistemine sahip bir Mac bilgisayar ise Terminal uygulamasını çalıştırın ve açılan ekranda python yazıp enter tuşuna basın. Uygulama size bir mesaj ile cevap verecektir, bu mesajda sistemde yüklü Python versiyonu hakkında bilgi verir. Bütün Mac OSX işletim sistemleri içinde Python 2 verisyonu yüklü olarak gelir. Bundan dolayı böyle bir bilgisayarınız varsa otomatik olarak Python yazılımına sahipsiniz demektir ve yeni bir yükleme yapmanıza gerek yok, şimdi exit() komutunu girerek Python yazılımını sonlandırın. Aslında sistemde yüklü gelen Python yazılımı ile program geliştirmek pek önerilmez, bunun yerine yeni bir Python 2 yüklemesi yapmak iyi bir fikirdir. Ama eğitim amaçlı bunu kullanabiliriz, daha sonra isterseniz öğrenip yeni bir yükleme yapabilirsiniz.

Terminal > python
Python 2.7.13 (default Apr 4 2017, 8:46:44)
[GCC 4.2.1 Compatible Apple LLVM 8.0.0 (clang-800.0.42.1)] on darwin
Type "help", "copyright", "credits" or "license" for more information.

Windows bilgisayarlarda PowerShell uygulamasını çalıştırıp python komutunu girerseniz muhtemelen bir hata mesajı ile karşılaşırsınız, çünkü sistemde Python yazılmı yüklü değildir. Yüklemek için Python web sitesine gidip güncel Python yazılımını indirip bilgisayarınıza kurmanız gerekir, şu an güncel versiyon Python 2.7.18'tir (versiyon 2 için). Şimdi tekrar python komutunu girin, yine bir hata mesajı alabilirsiniz. Bunun sebebi, yazılım sisteme kurulmuş olsa da komut istemcisinden python komutu ile çalışacak şekilde ayarlanmamış olabilir. Bunu sağlamak için PowerShell yazılımını tekrar çalıştırıp aşağıdaki komutu girin.

[Environment]::SetEnvironmentVariable("Path", "$env:Path;C\Python27", "User")

Artık PowerShell uygulamasını yeniden başlattığınızda Python yazılımını yukarıdaki gibi çalıştırıyor olmanız gerekiyor. exit komutuyla Python yazılımını kapatabilirsiniz (Eğer hala Python yazılımı çalışmıyorsa yukarıdaki koddan , "User" kısmını çıkararak tekrar deneyin, yine olmazsa sistemin PATH değişkenini nasıl değiştirebileceğiniz konusunda yardım bulmaya çalışın).

İlk Program

Şimdi artık Python ile programlar yazıp çalıştırmaya hazırız. Bir Python programını çalıştırmanın farklı yolları vardır, en basiti kodları bir metin editöründe yazıp program.py şeklinde .py uzantılı bir dosya olarak kaydedip komut istemcisinde dosyanın bulunduğu klasöre gidip python program.py komutunu girmektir. Böylece komut istemcisinde programımız çalışmaya başlar. Komut istemcisinde ls komutunu girersek bulunduğumuz konumdaki dosya ve klasörlerin listesini görürüz, burada listelenen bir klasöre girmek için cd komutunu kullanırız: cd klasor1. Bu şekilde konumumuzu öğrenip dosyayı kaydettiğimiz klasöre girebiliriz, kolaylık açısından programlarınızı bilgisayarınızın ana dizininde bir klasör oluşturup programlarınızı buraya kaydetmeniz önerilir. Şimdi ilk programımızı yazıp çalıştıralım. Bir programlama dili öğrenilirken yazılan ilk programın hello world programı olması adettendir, böyle bir programı Python ile yazmak oldukça kolay.

print "Hello, World."

Gördüğümüz gibi bu programı Python ile tek satırda yazabiliyoruz. Bu programı bir metin editöründe yazıp bilgisayarımızın ana klasörüne hello.py olarak kayededip çalıştırdığımızda ekranda Hello, World! mesajı görüntülenecektir. Burada ekrana yazdırma işini print ifadesi yapıyor.

Terminal > python hello.py
Hello, World.

Bir Python programını çalıştırmanın diğer bir yolu da komut istemcisinde python komutunu girerek Python yazılımını çalıştırdıktan sonra programımızın kodlarını satır satır komut istemcisine girip enter tuşuna basmaktır, bundan sonra girdiğiniz kodun karşılığı olan çıktı anında ekranda görülür. Bu yolla bir dosyaya kodları kaydetmemize gerek yoktur fakat yukarıdaki gibi tek satırdan oluşan bir programımız yoksa bu metod kullanışsızdır, dosyayı kaydederek çalıştırdığınızda tek tek değil tüm dosya içeriği aynı anda çalıştırılır. Öğrenme amaçlı deneme yapmak için kullanırız genelde bu yöntemi, örnek olarak yukarıdaki programı bu yolla çalıştıralım. Önce python komutunu girerek bir Python oturumu başlatalım, sonra da komutumuzu girerek çıktısını alalım. Bu şekilde Python oturumu ile yapılan hesaplamalara interaktif hesaplama deriz.

Terminal > python
Python 2.7.13 (default Apr 4 2017, 8:46:44)
[GCC 4.2.1 Compatible Apple LLVM 8.0.0 (clang-800.0.42.1)] on darwin
Type "help", "copyright", "credits" or "license" for more information.
>>> print "Hello, World"
Hello, World.

Başka bir yöntem de bir IDE (integrated developement environment) kullanmaktır. Bir IDE, hem metin editörünü hem de komut istemcisini aynı grafik arayüz içinde sunan bir yazılımdır. Bir çok kullanışlı IDE yazılımı vardır, ilgili okur araştırıp herhangi birini kullanabilir.